Phương Thức Truyền Giáo Nào Trong Bối Cảnh Ngày Nay?

PHƯƠNG THỨC TRUYỀN GIÁO NÀO TRONG BỐI CẢNH NGÀY NAY?

Linh mục Phaolô Nguyễn Phước Hiền, SVD 

Đặc trách Giới trẻ Giáo hạt Ngàn Phố, Giáo phận Hà Tĩnh

Những tháng gần đây, bão lũ, thiên tai, nhân tai, động đất, chiến tranh liên tiếp xảy ra ở khắp mọi nơi trên khắp thế giới. Từ cơn bão Yagi (số 3) đến số 11 đã  gây ra những thiệt hại to lớn cho đồng bào ta khắp miền Trung và miền Bắc.

Trong hoàn cảnh đó, nhiều tấm lòng nhân ái của đồng bào ta từ khắp nơi, không ngại thời gian, công sức và tiền bạc để chia sẻ, giúp đỡ, cứu trợ. Họ còn  kêu gọi, vận động bao người khác cùng chung tay với đồng bào lũ tại miền Trung và miền Bắc nước ta. Dù rằng không cùng niềm tin, và cũng chẳng là anh em ruột thịt, nhưng trong cơn nguy khó này, đồng bào ta đã đùm bọc, giúp đỡ nhau bằng tất cả tình mến. Việc này, với người Công giáo gọi là việc bác ái tông đồ. Nói rộng ra, đó là việc truyền giáo bằng hành động cụ thể, mà không phân biệt lương hay giáo.

Hôm nay, ngày Thế giới Truyền giáo, Giáo hội dành riêng một ngày để cầu nguyện cho việc truyền giáo và nhắc nhở con cái mình về sứ vụ truyền giáo, từ khi lãnh nhận bí tích Rửa tội. Đây là dịp để ta gẫm suy lại phương thức truyền giáo của chúng ta trong bối cảnh xã hội hôm nay.

 Tông Huấn đầu tiên của Đức cố Giáo hoàng Phanxicô “Evangeli Gaudium” đã đề cao tầm quan trọng của việc truyền giáo rằng: “Giáo Hội phải đi ra đến với người khác”. Tông huấn nhấn mạnh: “Tôi thích một Giáo Hội bị bầm dập, bị thương tích và dơ bẩn vì đã ở ngoài đường, hơn là một Giáo Hội yếu nhược vì tự giam mình và bám víu vào sự an toàn riêng của mình” (EG, số 49).

Tiếp nối sứ vụ Truyền giáo, Đức Thánh Cha Leo XIV, trong sứ điệp truyền giáo năm nay (2025), nói với chúng ta rằng: Truyền giáo không phải để đưa ra một tư tưởng hay một nền văn hóa xa lạ, nhưng để giới thiệu Đức Kitô, Đấng đã nhập thể, sống giữa chúng ta, yêu thương và cứu độ chúng ta. Sứ điệp ấy chạm đến tận cốt lõi của Tin Mừng: loan báo Đức Kitô không phải bằng những bài lý thuyết giảng hùng hồn, cho bằng một đời sống chan chứa yêu thương, khiêm nhường và chia sẻ.

Cũng thế, khi ban hành Tông huấn đầu tiên “Dilexi Te” công bố ngày 9/10/2025, Đức Thánh Cha Leo XIV tập trung vào “tình yêu thương dành cho người nghèo”. Điều đó được cho thấy, suốt chương thứ 3 trong Tông huấn này, Đức Thánh Cha trình bày về một Giáo hội dành cho người nghèo. Trong đó, có đoạn đã viết rằng: “Dù thế nào đi nữa, việc bố thí sẽ chạm đến trái tim chúng ta. Đó không phải là giải pháp cho tình trạng đói nghèo trên thế giới. Nhưng chúng ta cần thực hành bố thí, để chạm đến thân xác đang đau khổ của người nghèo”.

Riêng đối với Dòng Ngôi Lời (SVD), Cha thánh Alnord Jannsen, sáng lập Dòng với mục đích phục vụ cho việc truyền giáo. Hiện nay, Hội Dòng đã hiện hiện hơn 80 quốc gia khác nhau trên thế giới với hơn 6.000 thành viên linh mục, tu sĩ. Hà Tĩnh có giáo xứ Kim Cương. Những hoạt động mục vụ của Tỉnh Dòng Việt Nam bao gồm: Mục vụ Giáo xứ; Mục vụ Giới trẻ và Sinh viên; Mục vụ Tông đồ Thánh Kinh; Mục vụ chăm sóc Bệnh nhân HIV/AIDS; Chăm sóc và hướng nghiệp cho Trẻ Em Mồ Côi. Trong đó, tổng Tu nghị của Tỉnh Dòng Ngôi Lời Việt Nam trong nhiệm kỳ này, nhấn mạnh 2 mối ưu tiên trong việc truyền giáo đó là: người nghèo và người dân tộc thiểu số. Vì lẽ đó, các thành viên của Hội Dòng đã đẩy mạnh hoạt động truyền giáo này tại các cộng đoàn và giáo xứ của Dòng Ngôi Lời, đang đảm trách tại Việt Nam.

Là linh mục truyền giáo Dòng Ngôi Lời, trước những hoàn cảnh khó khăn của người dân bị ảnh hưởng nặng nề bởi những cơn bão đi qua, chúng tôi không khỏi nặng lòng. Trong vai trò Đặc trách Giới trẻ hạt Ngàn Phố thuộc giáo phận Hà Tĩnh, tôi và các bạn trẻ đã thực hiện 2 chuyến mục vụ bác ái tại Tương Dương (miền Tây xứ Nghệ sau cơn bão Yagi- tên gọi cơn bão số 3) cho hơn 100 em học sinh được đến trường và hơn 200 hộ gia đình khác khắc phục hậu quả sau bão. Những người đồng bào miền núi, các thầy cô giáo trường cấp 2, 3 ở Tương Dương (miền Tây Nghệ An) và các vị chính quyền địa phương cảm thấy biết ơn người Công giáo vô cùng. Họ đã xúc động đến ứa lệ và nói khi chúng tôi ra về “xin cha và các bạn trẻ đừng quên chúng con, chúng con khốn khổ lắm, Cha ơi!”

Sau cơn bão số 5, số 6, số 10 (bão Bualoi), chúng tôi vẫn tiếp tục âm thầm mang hạt giống Tin mừng gieo vãi qua cho những hoàn cảnh khốn khổ của bà con vùng tâm bão cho hơn 170 hộ dân cả lương lẫn giáo. Lạ lùng thay, người lương dân lại đón nhận với tấm lòng rất trân trọng và biết ơn. Biết ơn những linh mục và các bạn trẻ có tấm lòng cao cả, cứu giúp họ trong hoàn cảnh éo le thế này.

Những việc nhỏ bé và âm thầm trong sứ vụ mục tử truyền giáo này tuy chẳng đáng là bao, nhưng đọng lại trong tôi và các bạn trẻ, những cảm xúc khôn tả về hơi ấm tình Chúa, tình người, nơi bà con đang khốn khó.

Từ đây, tôi rút ra cho mình rằng có nhiều phương cách để thực hiện việc truyền giáo trong bối cảnh hiện nay. Tôi thiết nghĩ, có thể truyền giáo bằng lời cầu nguyện, sống tốt lành thánh thiện; nối lại mối tương quan trong đời sống hôn nhân gia đình; yêu mến và giúp đỡ những hoàn cảnh thiếu thốn trong khả năng của mình. Hãy làm mọi việc vì lòng yêu mến, thì tình Chúa sẽ nở hoa.

Một vấn đề khác trong công tác mục vụ truyền giáo đó là mục vụ di dân trong bối cảnh toàn cầu hóa. Vấn nạn di dân làm cho đời sống hôn nhân gia đình ở nhiều quốc gia đang gióng lên hồi chuông báo động về luân thường đạo lý. Dù họ đi làm có nhiều tiền, nhưng hậu quả của nó cũng rất là hệ trọng. Nhiều cặp vợ chồng xa nhau nhiều năm, dẫn đến khô khan, nguội lạnh. Nhiều bạn trẻ và nhiều người khác, sống trong cảnh cô đơn, thiếu thốn tình cảm nơi phương xa, kèm theo với việc sống tự do thoải mái, dẫn đến việc lang chạ, sống chung với người khác. Điều đó dẫn đến đổ vỡ tương quan gia đình. Hệ lụy là những đứa con thiếu cha hoặc vắng mẹ, hay có con riêng. Nhiều bạn trẻ phá thai hoặc có con ngoài ý muốn.

Riêng trong đời sống thường nhật, tôi vẫn thấy đầy sự bất công, gian xảo, giả dối, làm điều bất chính. Con người sống với nhau mang những ghen ghét, hận thù và vô cảm, đã làm người ta dần trở nên sống đạo hình thức, hời hợt, thiếu chiều sâu đức tin. Nhiều người Công giáo vẫn đang giới hạn việc giữ đạo trong nhà thờ. Mong thay, việc giữ đạo được cụ thể hóa trong đời sống thường nhật nơi công sở, trường học, bệnh viện hay trong các mối tương quan và môi trường khác.

Khánh nhật truyền giáo hôm nay là dịp để nhắc nhở ta biết dọn mảnh đất tâm hồn, bằng cách quăng đi những sỏi đá của đời sống đạo hời hợt, những hố sâu của dục vọng; những gai góc của sự làm ăn bất chính và đam mê thấp hèn, để mảnh đất tâm hồn chúng ta trổ sinh những hạt giống tốt. Nhờ đó, Tin mừng Chúa được tỏa lan ở những nơi ta hiện diện.

Khánh nhật truyền giáo hôm nay cũng là lời mời gọi thống thiết đến các tín hữu: hãy có thêm lòng nhiệt huyết truyền giáo, quyết tâm cải biến đời sống, biết quan tâm đến người khác hơn, biết kết thân với người lương dân. Hãy thể hiện tình mến thật sự với họ, biết rộng lòng chia sẻ cho những ai đang khốn khổ trong khả năng của mình, vì rất nhiều nơi đang cần đến sự giúp đỡ của ta.

Khánh nhật truyền giáo, mời gọi ta noi theo mẫu gương truyền giáo của Mẹ thánh Têrêsa Calcutta. Mẹ đã truyền giáo bằng cách thể hiện tình thương cách cụ thể ở những con người hẩm hiu, những mảnh đời bất hạnh, bị bỏ rơi ngoài bãi rác, hôi tanh và biết bao hoàn cảnh đáng thương khác. Mẹ đã thực hiện việc truyền giáo này và đã thu phục được nhiều người trên khắp thế giới.

Khánh nhật truyền giáo, ước mong mỗi tín hữu được Chúa ban ơn đức tin vững mạnh, đức cậy trọn niềm, và lòng mến yêu Chúa tha thiết. Ngõ hầu, mỗi người thay đổi nhận thức, lối mòn, thành kiến và những động cơ làm ta xa nhau trong đời sống gia đình.

Khánh nhật truyền giáo, xin Chúa đánh thức trái tim mỗi người, biết mở rộng tâm hồn đón nhận Lời Chúa, cải biến đời sống, sống thật thà và làm ăn lương thiện. Dẫu cho có rơi vào nghịch cảnh cuộc đời có thế nào, ta vẫn là Kitô hữu đích thực.

Nhờ mối dây thân ái và những việc làm này, thiết nghĩ Tin mừng Chúa sẽ được lan toả qua cách sống đạo hạnh của mỗi người. Hãy kiên nhẫn làm việc này, như hạt giống gieo vãi, với lời cầu xin và phó thác kết quả cho Chúa. Mong thay những việc truyền giáo này sẽ trổ sinh hoa quả tốt đẹp cho cánh đồng truyền giáo bát ngát, bao la.